Wierzę, że istnieje coś takiego jak model sukcesu i dlatego bardzo chętnie słucham ludzi, którzy ten sukces osiągnęli. Tak było na szkoleniu 25.11 gdzie kto chciał to mógł naprawde wiele się nuaczyć. Czego nauczyłem się ja, co ciekawego wyniosłem, dowiecie się z tego wpisu.
- Tworzenie środowiska rozwoju podczas treningów i meczów mistrzowskich
Kamil Wódka – Psycholog sportu, trener mentalny pracujący indywidualnie z Reprezentantami Polski w Piłce Nożnej (m.in. z Łukaszem Piszczkiem) oraz z zespołami (m.in. seniorów Cracovii).
Bardzo spodobało mi się podejście do wykładu już na samym początku kiedy powiedizał:
„Najważniejsza jest filozofia. Nie nakazuje Ci wierzyć w moją teorie, tylko wybrać to co uważasz za dobre i potrzebne dla Ciebie”
Dr Kamil Wódka podczas swojego wykładu zachęcał trenerów, by zamiast stawiać przed poszczególnymi zawodnikami i całą drużyną cele wynikowe (np. wygrać mecz) określać raczej cele zadaniowe (np. walczyć do końca, odważnie dośrodkowywać). Pozwala to zdjąć presję z piłkarzy, a także wykształcić w nich postawę „Normal is enough” – poziom zaangażowania i umiejętności, który prezentujemy na treningach pozwala osiągnąć wynik podczas meczu. Nie musimy bardziej się starać, ani specjalnie mobilizować. Biorąc za przykład trenera Łukasza Kruczka i Kamila Stocha (Mistrza Olimpijskiego i Mistrza Świata), z którymi pracował, rekomendował przyjęcie filozofii, by na zawodach „odciąć sobie głowę” – wyłączyć myślenie i wejść na poziom nieświadomej kompetencji. Prelegent, przywołując słowa Zinedine Zidane’a, zwracał też uwagę na to, że nawet na poziomie mistrzowskim zawodnik powinien cieszyć się z gry tak samo, gdy grał amatorsko jako dziecko.
Wywiady z Kamilem Stochem były bardzo sugestywne
„Nie myśle o konkurentach. Koncentruje się na tym, żeby zrobić dobrze pracę i odczuwać radość. Skupiam się na tym żeby oddac jak najlepsze skok. Zrobie swoja robote, najlepiej jak potrafię”
Podobała mi się również wypowiedz Piotra Stokowca na temat celów w drużynie:
„cel: pierwsza 8. Mamy cele długofalowe i cele zadaniowe na mecz. Celem jest wygranie meczu, ale my skupiamy się jak go osiagnac. I Zawodnicy powinni się skoncentrować na tym jak to zadanie zrealizować i zrobić to najlepiej jak potrafią”
Dr Wódka dał też trenerom bardzo ciekawe pytania do spokojnego przemyślenia.:
- Dlaczego jesteś/chcesz być trenerem?
- Co chcesz przekazać drużynie, którą prowadzisz?
- Co jest celem prowadzonych przez Ciebie treningów?
- A co celem prowadzonych meczów?
- Co jest dla Ciebie wyznacznikiem sukcesu – w treningu i w meczu?
- Wynik – co go buduje? Jak do niego dążyć a jednocześnie zachować w sobie radość i pasję?
- Informacja zwrotna – kiedy inspiruje a kiedy „krytykuje”?
Słowa na koniec były piękną puenta tego wykładu:
Czasem słyszy się jak trener mówi do zawodnika, że nic nie szkodzi- to jest trening. Otóż szkodzi, bo wpływa na nawyk. Błędy się mogą zdarzyć, ale nie wybaczalny jest brak zaangażowania, pracowitości, brak odpowiedniej reakcji na niepowiedzenia, porażki „
- Praktyczne sposoby kształtowania siły mentalnej profesjonalnego zawodnika oraz analiza video przykładowych jednostek treningowych w AP KGHM Zagłębie Lubin
Paweł Habrat – Psycholog reprezentacji Polski w piłce nożnej (2012), obecnie KGHM Zagębiem Lubin
Łukasz Rutkowski – trener grup młodzieżowych oraz Psycholog Sportu w Akademii KGHM Zagłębie Lubin.
Super ludzie! Pozytywne wrażenie już od pierwszego wejścia.
Zgadzam się w 100% z ich teorią:
„Głowa tak jak inne obszary jest do wytrenowania. Mamy wpływ na ten element, można nad nim pracować. Jak możemy kontrolować emocje? Jak możemy się lepiej skupić? Jak reagować na poszczególne sytuacje?Jak tego uczyć? Nie „bądź pewny siebie” , raczej jak być pewnym siebie? Jak idziemy do lekarza to lekarz nie mówi nam :”bądź zdrowy”, tylko daje nam narzędzia do tego żebyśmy byli zdrowi.
Jak opowiadał Paweł Habrat, formę zawodnika można przyrównać do stołu z 4 nogami (technika, taktyka, motoryka i mental). Łatwo sobie wyobrazić, co się z nim stanie, jeśli jedna z nóg będzie wyraźnie słabsza. Tak musimy podchodzić do przygotowania mentalnego – na równi z pozostałymi „nogami stołu”.
Prelegenci pokazali też jak wygląda praca psychologa w praktyce. Można ją podzielić na 3 obszary:
- Współpraca indywidualna – tutaj przede wszystkim skupiamy się na budowaniu świadomości. W jaki sposób? Oceńmy mocne i słabe strony danego zawodnika. Mocne strony należy utrzymywać i rozwijać, słabe strony powinniśmy doskonalić. Na tej podstawie możemy zbudować pewność siebie piłkarza.
Świadomość (słowo klucz w wystąpieniu trenerów Zagłębia) zawodnika możemy budować też poprzez narzędzia ewaluacyjne, np. proste pytania/ ankiety dawane zawodnikom po danym meczu. Oto 2 przykłady takich pytań::- Jak oceniasz swój występ? (skala 1-6)
- Jak oceniasz swoje elementy techniczne, taktyczne i motoryczne? (np. przyjęcie piłki, prowadzenie piłki, gra w obronie, gra w powietrzu itd.
Tutaj też każdy element jest oceniany w skali 1-6.
- Współpraca grupowa – tutaj trenerzy zaprezentowali kilka środków treningowych stosowanych w Akademii. Oto jeden z nich:
Zawodnicy podzieleni na kilkuosobowe zespoły. Każdy zespół ma 1 piłkę. Pierwszy zawodnik zagrywa do partnera przez bramkę ułożoną z pachołków, partner po przyjęciu oddaje uderzenie do małej bramki. Uderzający musi uważać, bo to on następny będzie podawać piłkę do kolejnego partnera, a za bramką jest duża wlnma przestrzeń – jeśli nie trafi w bramkę, musi daleko biec za piłką. Zawodnik może oddać uderzenie z dowolnej odległości (jeśli czuje się pewny, może uderzyć z kilkunastu metrów; najmniej pewni zawodnicy podbiegną natomiast pod samą bramkę i praktycznie wprowadzą do niej piłkę). Wygrywa drużyna, która w ciągu minuty odda najwięcej celnych uderzeń do bramki. Aby dodać kolejne elementy psychologiczne, można dać drużynom szansę wyznaczania celu na te ćwiczenie. Zawodnicy wewnątrz danej drużyny ustalają ile bramek zdobędą w ciągu minuty. Wygrywa drużyna, która wypełni najwyższy cel. Jeśli dany zespół nie spełni celu (np. zaplanował strzelenie 10 bramek a zdobył jedynie 9) jego wynik to „0”.
Ćwiczenie w ciekawy sposób rozwija umiejętności opanowania oraz koncentracji pod presją, którą wytwarza rywalizacja z innymi drużynami;
- Współpraca ze sztabem, głównie z trenerami prowadzącymi. Jak pracować nad sobą? Trener Habrat zaproponował świetne narzędzie ewaluacyjne. Trenerzy Akademii Zagłębia po każdej przeprowadzonej jednostce treningowej odpowiadają sobie na kilka pytań:
- Jak oceniasz swoją postawę na dzisiejszym treningu? (w skali 1-10)
- Jakie umiejętności psychologiczne zawierał trening? (możliwe odpowiedzi: pewność siebie, kreatywność, koncentracja, komunikacja, opanowanie, zaangażowanie, nie zawierał)
- Jakie umiejętności społeczne zawierał trening? (możliwe odpowiedzi: zachowanie, refleksyjność, ewaluacja, praca zespołowa, odpowiedzialność, niezależność, nie zawierał)
- W jaki sposób przekazywano informacje? (werbalnie, wizualnie, kinestetycznie, interpersonalnie)
III. Jak stworzyć optymalne warunki dla rozwoju młodych zawodników? Tutoring jako nowatorskie i skuteczne narzędzie
Łukasz Panfil – Doktor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Założyciel i Zarządzający Wydziałem Sportu Wyższej Szkoły Zarządzania i Coachingu. Twórca idei „Nowy wymiar edukacji dla sportu”, autor bloga „Młody zawodnik bez tajemnic” oraz książki “Sportowy Wojownik”.
Identyfikuje się ze zdaniem z początku tego wystąpienia:
„Z każdej rozmowy można się czegoś dowiedzieć. Wiele zależy od naszego nastawienia”
„Jeśli umiejętności można nazwać, można je zmierzyć. Jeśli można je zmierzyć, można je poprawić!”
Wg Łukasza Panfila, w centrum szkolenia powinniśmy postawić ZAWODNIKA. Stąd Prelegent promował UPODMIOTOWIENIE dzieci oraz przyjęcie stylu pracy skoncentrowanego na potrzebach i możliwościach zawodnika (a nie np. trenera).
Różnice w stylach prowadzenia zespołu można dostrzec na prostym przykładzie:
Twój Cel: chcesz nauczyć młodego zawodnika wchodzenia po schodach i żeby jednocześnie trzymał w ręku filiżankę z kawą.
- Styl instruktażowy: Powiedz mu jak dokładnie ma to wykonać – pokażesz mu poszczególne kroki jakie musi podjąć.
- Styl analityczny: Porozmawiaj z nim o tym, co robi gdy wchodzi po schodach. Zapytaj go jak mógłby zrobić to inaczej. Poproś, żeby to zrobił.
- Styl skoncentrowany na zawodniku: Poproś go, żeby to zrobił. Potem zadaj pytania.
W proponowanym stylu głównym zadaniem trenera jest zadawanie pytań, Zawodnik działa samodzielnie, nie jest instruowany.
Po raz kolejny trenerzy dostali też kilka prostych wskazówek, które można wdrożyć już od kolejnego treningu:
- Określ swój kodeks pracy
- Zaplanuj jednostkę treningową – skoncentruj się na celach
- Po przeprowadzonej jednostce treningowej zadaj sobie pytanie – czy udało CI się osiągnąć cele ?
- Jeśli udało się – kontynuuj i usprawniaj ; Jeśli nie udało się – zadaj sobie pytanie “dlaczego?”, zgodnie z podaną „listą ewaluacyjną” i zmień to, co było barierą dla ich osiągnięcia
- Wprowadź zmiany.
Lista ewaluacyjna:
- Czy Ty jako trener zrobiłeś wszystko jak należy?
- Czy zadanie nie było dla młodych zawodników zbyt dużym wyzwaniem?
- Czy zadanie nie było dla młodych zawodników zbyt małym wyzwaniem?
- Czy różnice w poziomie młodych zawodników podczas wykonywania zadania nie były zbyt duże?
Na koniec dr Panfil opowiedział o tutoringu. Temat wyczerpał tak naprawdę film Karate Kid. Krótko mówiąc trener w tym modelu jest dla zawodnika mistrzem, który inspiruje, zachęca, wytwarza etos pracy, nie tylko w trakcie treningu ale i w życiu.
- Procesy decyzyjne w periodyzacji taktycznej. Metodologia nauczania kontroli przestrzeni przez zawodników na pozycjach 6,8,10 w organizacji strukturalnej 1-4-3-3
Marek Śledź – Dyrektor Akademii w RKS Raków Częstochowa. Wcześniej odpowiedzialny za szkolenie grup młodzieżowych Lecha Poznań jako Dyrektor Akademii i Główny Trener Młodzieży. Uchodzi za twórcę potęgi tej uznawanej za najlepszą w Polsce Akademię.
Cały proces szkolenia wg prowadzącego powinien być oparty na modelu periodyzacji taktycznej. Pan Śledź zwracał uwagę, że nie ma szybkości działania bez doskonałej analizy gry, umiejętnego odczytywania informacji w przestrzeni boiska i umiejętności pozwalających na perfekcyjne podjęcie działania
Właśnie kontroli przestrzeni poświeęona została większość czasu wykładowego oraz następnie praktyka na boisku.
Jak zwrócił uwagę Trener Śledź wykponanie elementu technicznego (np. prowadzenie piłki, podanie itd.) poprzedzone jest następującym schematem:
Postrzeganie –> analiza –> decyzja – dopiero potem następuje wykonanie elemenntu technicznego.
Zawodnik na boisku musi ocenić:
- Gdzie znajduję się ja?
- Gdzie jest piłka?
- Gdzie ssą przeciwnicy i jak się zachowują?
- Gdzie są moi partnerzy i jak się zachowują?
W postrzeganiu biorą udziały następujące zmysły:
- Wzrok – 80%
- Dotyk – 15%
- Słuch – 5%
To jasno pokazuje, że w treningu powinniśmy kształtować umiejętność analizy wzrokowej zawodników
Jeśli chodzi o zachowania na pozycjach 6, 8 i 10 w kontekście kontroli przestrzeni, Trener podzielił je na 2 główne aspekty:
- zwiększenie pola widzenia peryferycznego, przyjęcie optymalnej pozycji z kontrolą przestrzeni przed sobą:
- wypełnienie przestrzeni do stworzenia bezpiecznej, diagonalnej linii podania w centrum gry
- poszukiwanie „dziur” pomiędzy zawodnikami drużyny przeciwnej
- przyjęcie piłki w pozycji otwartej z pierwszym kontaktem w kierunku wolnej przestrzeni do prowadzenia, dryblingu lub podania
- zmiana decyzji pod wpływem zmieniających się warunków w centrum gry (aktywność przeciwnika)
- zwiększenie pola widzenia peryferycznego, przyjęcie optymalnej pozycji z kontrolą przestrzeni z boku i za sobą:
- poszukiwanie wolnej przestrzeni z analizą ustawienia przeciwników i partnerów przed i za sobą
- poszukiwanie wolnej przestrzeni pomiędzy zawodnikami drużyny przeciwnej z analizą ustawienia zawodników z boku i za plecami
- przyjęcie piłki w pozycji otwartej po skontrolowaniu przestrzeni za sobą z pierwszym kontaktem z 1 Fundamentem Gry w Atakowaniu w kierunku wolnej od przeciwnika przestrzeni oraz ku możliwości wykonania podania do lepiej ustawionego partnera
- wielokrotność zmiany decyzji pod wpływem działań przeciwnika i partnera zarówno w centrum gry jak i poza centrum gry
Bardzo budujące jest to, że pojechaliśmy tam w 10 osób. Że ludzie w okół mnie chcą się rozwijać, chcą poszerzać swoje horyzonty. To wpływa na to, że nasza jakość treningowa wzrasta, jesteśmy w stanie więcej nauczyć naszych zawodnikó, dajemy więcej światu! Bo wydaję mi się, że robimy coś więcej niż tylko trening. Wychowujemy, edukujemy, nauczamy. Mamy realny wpływ na zawodnika, więc naszym obowiązkiem jest robić to najlepiej jak się da i uczyć sie żeby stawać się coraz lepszymi trenerami. Koncentrujemy się na zadaniu! Już 04 grudnia jadę na szkolenie metologii Exos, nie zwalniamy tempa! 😉
